De Wandeling – Laura Maaskant

In het NPO-programma ‘De Wandeling’ van 20 september, wandelt Arie Boomsma met Laura Maaskant (20 jaar). Op haar 15e wordt er een zeldzame vorm van kanker bij haar vastgesteld en drie jaar later blijkt ze uitzaaiingen te hebben en is ze niet meer te genezen. Ze heeft een geringe levensverwachting en heeft ervoor gekozen niet levensverlengend behandeld te worden, maar te kiezen voor kwaliteit van leven en leven in het nu. Je kunt de uitzending hier bekijken.

Laura is een indrukwekkende jonge vrouw. Doordat ze jong met kanker is geconfronteerd, en ze nu weet dat ze doodgaat, is ze naar eigen zeggen snel volwassen geworden. Arie noemt haar wijs. Wat we van Laura kunnen leren is leven in het NU. Hoe kan het dat Laura die levensles zo goed beheerst? Ze zegt zelf: “Hoe dichterbij de dood komt, hoe intenser het leven wordt.” Ze kan nu veel meer genieten van simpele dingen, zoals mooie herfstkleuren en samen zijn met familie en vrienden. Dat herken ik wel, voor mij zijn de gewone dingen ook bijzonder geworden (en sommige bijzondere dingen zijn ineens gewoon, zoals ziekenhuisbezoeken/onderzoeken/pijn/nadenken over de dood). Af en toe kan ik ook heel intens geluk voelen, van iets heel simpels, zoals lekker op de bank met Dennis een serie kijken.

Wat ik ook herkende, was Laura’s idee over vrouwelijkheid. Als ze de lichamelijke veranderingen beschrijft van de chemo, zoals kaal worden en gewichtsverlies, vraagt Arie hoe het voelde om zo je vrouwelijkheid te verliezen. Laura beschrijft dat toen al die vrouwelijkheden wegvielen, ze juist leerde dat vrouwelijkheid een gevoel is in jezelf. Ze zegt zelfs: “Meer dan ooit voelde ik me vrouw.” Die woorden heb ik ook wel eens uitgesproken. In mijn geval mis ik natuurlijk ook een borst en (tijdelijk) mijn vruchtbaarheid, voor de meeste mensen de belangrijkste kenmerken van vrouwelijkheid. Ik ervaar ook dat ik me juist nu vrouwelijker voel dan voorheen. Droeg ik bijvoorbeeld vroeger push-upbeha’s en ging ik niet gauw zonder make-up de deur uit, nu voel ik me zekerder over mijn lichaam van binnenuit.

Laura weet dat ze niet meer beter kan worden. Ze zegt daarover: “Verdriet zit hem in het loslaten van allerlei dingen die ik soms wel voor mezelf had bedacht. En daarin ook een stukje rouw.” Nu ga ik natuurlijk uit van een lange en gezonde toekomst voor mezelf, maar toch herken ik dat wel. Dat je afscheid moet nemen van sommige plannen en van sommige wensen en verlangens. Bijvoorbeeld wat betreft mijn kinderwens. De kans is groot dat ik na de hormoontherapie mijn vruchtbaarheid terugkrijg en dus nog kinderen kan krijgen, maar vanzelfsprekend is het niet. Alleen al het gegeven dat nu voor mij bepaald is dat ik de komende 5 jaar in ieder geval geen kinderen kan krijgen, is al iets om over te rouwen, iets dat ik moet leren loslaten. Het helpt voor mij om de positieve kanten van een eventueel leven zonder kinderen te bedenken en benoemen. Het idee los te laten dat kinderen krijgen HET doel van het leven is, en dat je zonder kinderen dus niet gelukkig zou zijn.

Laura raakte me met de woorden: “Lichamelijk leek het kankervrij, die drie jaar. Maar mentaal is er zoveel gebeurd dat ik eigenlijk tot de Mont Ventoux geen echt moment heb kunnen ervaren dat ik kankervrij was hier (wijst op haar hoofd). Het was echt… ik was jong en de toekomst was niet meer vanzelfsprekend en ik wist niet hoe ik om moest gaan met bepaalde vragen als ‘hoe moet ik nu verder?’, ‘mag ik wel weer plannen maken?, ‘wat als ik weer ziek word?’ ” Voor de buitenwereld ben je na je behandelingen kankervrij en kun je je leven weer oppakken. Maar in je hoofd zal dat nooit meer gebeuren. Je leven is getekend door de kanker. Natuurlijk zal de kanker een steeds kleinere rol gaan spelen naarmate je diagnose verder geleden is. Maar verdwijnen zal het nooit. De vraag ‘mag ik wel weer plannen maken?’, vind ik ook herkenbaar. Van mezelf ben ik best een planner, iemand die vooruit kijkt. Uit mijn enthousiasme merk ik dan ook dat ik alweer regelmatig plannen voor de toekomst maak, bijvoorbeeld over reizen die ik wil maken, of carrièreplannen die ik heb. Maar als ik dat doe, zegt een stemmetje in mijn hoofd me: ‘Misschien ben je dan wel weer ziek’, of nog erger: ‘Misschien ben je er dan niet meer’. Nare gedachten, die het plezier dat vooruitkijken met zich meebrengt dan ook gauw om zeep helpen.

Laura vertelt over haar besluit geen levensverlengende behandelingen te ondergaan. Het feit dat ze niet meer beter kan worden, hielp haar daarbij. Haar leven is misschien zo korter, maar wel voller. Want levensverlengende behandelingen (zoals chemo en bestralingen) betekenen ook veel ziekenhuisbezoeken, ziek zijn. Dit is een heel interessante gedachte. De medische wetenschap is er op gericht levens zo lang mogelijk te rekken. Kwaliteit van leven staat daarbij niet altijd centraal. De discussie die Laura ongetwijfeld hierover met zichzelf gevoerd heeft, voer ik soms met mezelf over de hormoontherapie. Aan de ene kant verbetert de hormoontherapie mijn prognose en dus mijn vooruitzicht op een lang(er) leven. Aan de andere kant beïnvloedt de hormoontherapie ook erg mijn kwaliteit van leven. En dat is soms minstens zo belangrijk.

Arie vraagt: “Ben je nooit eens kwaad, dat je denkt: waarom?!” “Nee”, zegt Laura, ze draait de vraag liever om: “Waarom ik niet?”.Van mijn omgeving hoorde ik zelf ook wel eens dat het zo oneerlijk is dat ik ziek ben geworden. Meestal zei ik daarop: “Tsja, ik gun het ook niemand anders.” Laura heeft gelijk: iedereen kan het overkomen.

In mei heeft Laura een boek uitgebracht: Leef! Na het zien van ‘De Wandeling’ ben ik erg benieuwd geworden naar haar boek en ik heb het dan ook net besteld. Wie nog meer nieuwsgierig is, kan het boek via onderstaande link bestellen. Als ik het gelezen heb, zal ik zeker laten weten wat ik ervan vind!

Ik kan nog veel van Laura leren. Als er iemand leeft volgens de principes van mindfulness dan is zij het. Voor mij is het een wens, om zo te kunnen leven. Maar de wens staat nog best ver af van de realiteit. Niet voor niets dat ik meedoe met BeMind: een mindfulnessprogramma speciaal voor kankerpatiënten. Want het is echt zo dat de enige remedie tegen de angst en onzekerheid die kanker met zich meebrengt, leven bij de dag is. Mensen als Laura brengen voor mij de realiteit alweer een stukje dichter bij de wens. Dankjewel Laura!