Angst, het is een vreemd ding
Ze keek me verbaasd aan. Had ze dat nou goed gehoord? Het was ’s avonds, ergens tussen Alligator Alley, de toepasselijk genaamde snelweg door de Everglades, en Miami, tijdens onze heerlijke vakantie in Amerika. Na de urenlange duisternis in een van Florida’s nationale parken reden we ineens in een zee van lichtjes, genoten we volop van onze eerste echte vakantie samen sinds Marike ziek was geworden. En hier, duizenden kilometers van huis, kwamen we weer eens uit op een vertrouwd gespreksonderwerp. En vertelde ik Marike dat ik iedere dag minstens een keer, maar meestal vaker, de angst voelde dat ze weer ziek zou worden, er niet meer zou zijn. “Daar denk ik zélf niet eens iedere dag aan”, reageerde Marike.
Held op sokken
Twee jaar en vijf maanden zijn we nu na Marikes diagnose. Steeds vaker voelen we ons weer een normaal jong stel. Natuurlijk, over anderhalve maand wordt Marike geopereerd voor haar borstreconstructie, kinderen zitten er voor ons voorlopig niet in en de hormoontherapie blijkt toch ook heftiger dan gedacht. Maar: langzamerhand voelt alles weer iets normaler. En toch: die angst, die is er nog steeds. En die zal voorlopig ook nergens naar toe gaan. Hoe moet je daarmee omgaan? Die vraag houdt me bezig. De onvoorspelbaarheid, het is een van de vele dingen die kanker tot zo’n rotziekte maken. Genezen? Het lijkt zo’n ondubbelzinnig begrip, maar als het om kanker gaat kun je het eigenlijk nooit zo stellig zeggen.
Je zou het niet zeggen als je mijn stoere en bonkige uiterlijk ziet (ahum), maar eigenlijk ben ik een held op sokken. Welk doemscenario je ook bedenkt, het is al wel eens door mijn hoofd gegaan. Hoe vaak heb ik me Marikes begrafenis niet voorgesteld, me afgevraagd wat ik zou zeggen, hoe het verder zou moeten. De vraag ‘wat nou als…’ is als een reisgezel, die gaat waar ik ook ga. Soms wordt het me bijna te veel. Zoals die keer, augustus 2014, dat Marike heel veel last van rugpijn kreeg. We zijn toen naar het ziekenhuis gegaan en hebben de hele middag en avond op de spoedeisende hulp doorgebracht. Onderzoeken, scans, het duurde maar en het duurde maar. Toen Marike voor de zoveelste scan werd weggeroepen, heb ik een flink potje zitten huilen. Wat baalde ik daarvan, want het voelde alsof ik door mijn eigen angst er niet kon zijn voor Marike, die het op het eerste gezicht allemaal vrij nuchter over zich heen liet komen, maar van binnen natuurlijk ook ontzettend bang was. Uiteindelijk bleek het een fikse longontsteking. Wat een opluchting, ‘maar’ een longontsteking. Maar wat had die dag veel energie gekost.
25 augustus 2014 – Zenuwen op de eerste hulp
Het is een vreemd ding, angst. Het houdt geen rekening met statistieken, niet met ratio. Ben je angstig, dan lijkt ineens alles reëel. Vraag dat maar aan mensen met vliegangst, vlak voordat ze de slurf instappen die hen naar het toestel leidt. Kom dan nog maar eens aan met statistieken. Vliegen is veiliger dan autorijden. Elke dag bereiken talloze vliegtuigen probleemloos hun eindbestemming. Aan de persoon met vliegangst gaat het allemaal voorbij. “Er hoeft maar één schroefje verkeerd te zitten.”
Nu
Hoe je ermee om moet gaan, ik kan het je helaas niet vertellen. Wat in elk geval nooit helpt, is je rot te voelen over het feit dat je het door de angst ook allemaal even niet meer weet. Niemand verlangt van je dat je altijd moedig bent, hooguit alleen jijzelf. Het is hartstikke logisch dat je je zo voelt, op zulke spannende momenten. Praat erover met anderen, krop het niet op. Schaam je niet. En doe het niet alleen. Die dag dat we op de spoedeisende hulp zaten, hebben we een vriend meegevraagd. Zijn gezelschap was ontzettend fijn, gaf afleiding en haalde wat druk van de ketel, zowel voor Marike als voor mij.
Probeer zo veel mogelijk in het nu te leven. Angst, schuldgevoelens, ze hebben bijna altijd met het verleden óf de toekomst te maken. Wat er ook gebeurt in de toekomst, het helpt niet om je daar nu al druk over te maken.
Nu ik dit schrijf, denk ik: ja hallo, allemaal heel logisch, maar nu de uitvoering nog. En ja, dat is soms heel moeilijk, daar kan ik over meepraten. Soms moet je het dus maar gewoon over je heen laten komen, toegeven dat je een mens bent en jezelf gunnen dat je je ook zo mag voelen. Richt je op wat er op dat moment is. Dat lukt natuurlijk lang niet altijd, maar als het lukt: geniet er dan van!
Want op zo’n moment, leef je in het nu en is het even niet meer zo belangrijk wat er in de toekomst gebeurt. De avond van ons gesprek over dit zware onderwerp, belandden we volkomen onverwachts in een heel leuk Spaans restaurantje in het noorden van Miami. Het was er druk, mensen hadden er plezier. En toen de zanger van de live-band opeens een kwartier lang met grote passie begon te tapdansen, tot hilariteit van het publiek, was alles even perfect.
Hoe gaan jullie, patienten en naasten om met angst?
Lieve Dennis. Wat een kutgevoel is angst. En oh zo logisch. Ontzettend knap dat jij je gevoel met Marie bespreekt. En met ons.
Ik zie jullie al genieten, daar op die snelweg. En toch durf jij dan te vertellen dat je zo vaak angst hebt.
Is er niet een “mannenpraatgroep”? Zodat jij, met alle vrienden van de “lotjes” kunt praten. Over leuke en minder leuke zaken.
Is hier behoefte aan?
En stoere Dennis, met je bonkige uiterlijk, je bent een KANJER. ❤️❤️❤️
Hoi Dennis.
Mooie, eerlijke boodschap. Dat angst er nu eenmaal is. Dat angst om de angst of verdriet of boosheid om de angst het nu eenmaal niet beter maakt.
Toen ik stond waar jullie nu (denk ik) staan had ik ook flink last van angst. Ik had er zo’n moeite mee om met vertrouwen de toekomst in te kijken. Ik was het simpelweg ontwend geraakt om met de toekomst bezig te zijn. Het overleven werd minder en het leven gaf me voorzichtig ruimte voor nieuwe plannen. En ik durfde niet. Bang om die wereld los te laten waarin teleurstellingen minder hard aankomen omdat je ze verwacht. En mijn oude automatische plannen waren tot stof vervaagd. Hoe weet je dan welke nieuwe dingen je echt wilt?
Het heeft mij toen ook geholpen mezelf niet te verwijten dat ik die reactie had. Ik ben en was maar een mens. Niet meer dan dat. En ik besefte dat ik meer dan sterk genoeg was als ik die angst gewoon erkende, en af en toe recht in de ogen keek. Hij werd vanzelf minder.
Lieve stoere bonkige schoonzoon,
Wat een mooi gesprek in de auto op weg naar Miami. Misschien voel je de angst het meest op de momenten dat alles gewoon lijkt. Bang om dat weer te verliezen? Misschien voel je de angst het meest op de momenten dat alles weer heel spannend is zoals die dag op de Eerste Hulp? Dus die angst is er eigenlijk altijd:soms op de achtergrond als een zacht stemmetje in je oor en soms op de voorgrond als een klap in je gezicht? Zoveel vragen!
Er samen over praten helpt vast. Gelukkig doen jullie dat. Liefs😘
Hoi Dennis.
Juist het tonen en het bespreken van jou gevoelens sieren je om wie je bent. Lief gevoelig en zorgzaam.
Vooral zo blijven en niet veranderen.
Wat een mooi mens ben jij…angsten onder ogen durven zien en durven delen. Maar bovenal heeft geen angst of wat dan ook de liefde voor Marike doen vervagen! Respect waren er maar meer zoals jij….wat zou de wereld dan toch mooi zijn ….
Angst is een vaste metgezel voor de patiënt, partner, naaste familie, vrienden. Bij elk ‘ding’ is ie er, bij elke controle ook. Het slijt wel iets, het scherpe gaat er af. Uiteindelijk krijgt de angst zijn eigen plekje in het verhaal en leven met/na kanker.
Voor mijn gevoel is het het beste om te laten zien dat die angst er is en dat hij benoemd mag worden. Verstoppen leidt tot onbegrip in de omgeving. Maakt het alleen maar moeilijk(er).
Gelukkig de patiënt met een partner die het begrijpt… Zoals de mijne en jij Dennis.
Die angst is vreselijk, weet ik uit ervaring. Het is voor mij op dit moment een leerproces hoe daarmee om te gaan. Heel fijn om hier herkenning te vinden, bedankt.